De boomklever is de tweede prent in de serie. De duidelijke afgebakende kleuren maakte het een goede kandidaat om uit te werken. De boomklever is de enige vogel in Nederland die ondersteboven de boomstam afloopt. Natuurlijk daarom ook in de houding af te beelden.
Bij deze tweede prent werd al duidelijk dat twee kleuren danwel twee drukgangen niet voldoende gingen zijn. Naast de extra kleuren en drukgangen is hier ook te zien hoe een latere drukgang over een eerdere gezet wordt: de zwarte strepen bij de staart en de klauwen over de boomstam.
Kleine Karekiet / Eurasian Reed Warbler / Acrocephalus scirpaceus
Na wat proeven en tests werd de kleine karekiet de eerste vogel in de serie. Qua kleur weinig bijzonder, maar de houding en de opgezette veertjes op de kop zijn karakteristiek.
Hoe een snavel te drukken is een terugkerend probleem. Deze eerste oplossing is nogal van dik hout als je het vergelijkt met latere oplossingen. De buikpartij is hier vooral lijntekening. De Boomklever is de tweede prent in de serie en daar is dat al anders, met het lijf als vol kleurvlak uitgewerkt. Hier is de witte restvorm die aan de binnenkant ontstaat een interessant gegeven. Er zijn vormen die alleen als negatieve of rest-vorm gemaakt kunnen worden. Naarmate de serie vordert wordt dit een steeds belangrijker gegeven.
Deze eerste prent is gebaseerd op spelregels die ik daarna al snel los heb gelaten. Ik dacht het af te kunnen met twee kleuren/drukgangen. Dat bleek al snel onhoudbaar. Het groter aantal drukgangen voor de vogel zelf is ook reden om geen extra werk te maken van het tonen van een omgeving. Naarmate de serie vordert valt deze eerste print dus wat uit de toon. En juist daarom hoort die er toch echt bij. Het begin.
Verluchte initialen in middeleeuwse manuscripten waren eeuwenlang het toneel waarop de relatie tussen tekst en beeld uitgespeeld werd.
Gedurende de meer dan duizend jaar tussen de late oudheid en de uitvinding van de boekdrukkunst werd op dit relatief kleine canvas op vele manieren de grens tussen letter en tekening dan weer vervaagd, dan weer aangescherpt. In perioden waarin meer op de klassieke oudheid werd teruggegrepen werden symbool en figuur duidelijker van elkaar gescheiden. Zodra het christelijk geestelijk leven en lokale tradities weer de overhand kregen vloeiden tekst en beeld meer in elkaar over.
George Charles Williamson schreef in 1911 voor de encyclopedia brittanica over miniaturen in middeleeuwse handschriften het volgende: “Landscape, such as it was, soon became quite conventional, setting the example for that remarkable absence of the true representation of nature which is such a striking attribute of the miniatures of the middle ages.”
De meer schematische weergave van de fysieke wereld bood meer ruimte voor verknopingen van figuren met letters, van letters met decoratie, van decoratie met figuren, etc. Deze ambiguïteit ligt aan de basis van een uniek kalligrafisch-picturaal repertoire.
In een tijd waarin inhoud opgehakt wordt in informatie, informatie opgesplitst wordt in data en het spreadsheet het voornaamste ontwerpinstrument is, biedt deze ambiguïteit ook nu een welkom tegengeluid: tussen taal en teken ligt de ruimte voor betekenis en kan uitdrukking worden gegeven aan het onzegbare.
Blackletter resources by Dr. Dan Reynolds has a short history and classification of blackletter scripts plus an extensive list of books and online resources for more information.
Rubrication design examples, a gallery of typographic and graphics design examples of rubrication, a classic pattern of using red versus black for emphasis.
Lombardic letters
Wat zijn eigenlijk lombarden?. 'Lombarden, paragraaf- en semiparagraaftekens in Middelnederlandse epische teksten', Willem Kuiper, 1980
KPS Fonts, 74 free fonts divided in four groups: paleographic, typographic, interpretations, inventions. The paleographic collection represents a timeline of western scripts, from the second to the eightteenth century.
Een goed voorbeeld van hoe binnen 1 drukgang, dus op 1 zetsel meerdere kleuren gecombineerd kunnen worden. Zolang ze maar ver genoeg uit elkaar staan om zonder smetten met inkt ingerold te worden.
Tweede voorwaarde is dat alle elementen in dezelfde laag van drukgangen passen. Zodra het ene element onder of naast de volgende drukgang hoort (dit is ok) en een ander element eigenlijk over een nog komende drukgang te zien moet zijn dan kunnen die elementen niet gecombineerd worden, zelfs al zijn ze voor dezelfde kleur bedoeld.
Photoshoppers kennen het werken met layers wel, precies datzelfde is hier in analoge vorm ook aan de hand, maar dan zonder undo functie.
In Calligraphic Space no. 3 this abstract piece is one of the more interesting results to me. I'm looking into the history of the codex, the illuminated manuscript and within that, the illuminated initial. It's a specific format where text, image and decoration intermingle.
I want to work within similar parameters for the next phase of the Calligraphic Space programme. Not only on paper, but on the screen as well.
